Σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο-πλαίσιο των Τ.Ε.Ι. (Ν. 1404/83), η πρακτική άσκηση των φοιτητών αποτελεί μέρος του εκπαιδευτικού έργου και συνεπώς αναπόσπαστο τμήμα των σπουδών τους, χαρακτηρίζοντας έτσι τη βαρύτητα και τη σημασία που έχει ο θεσμός. Για πρώτη φορά με τον νόμο πλαίσιο των Τ.Ε.Ι. (Ν. 1404/83) πραγματοποιείται πρακτική άσκηση σε θεσμοθετημένες θέσεις τόσο του δημοσίου όσο και του ιδιωτικού τομέα, μετά από σχετικό προγραμματισμό-σχεδιασμό. Επίσης, για πρώτη φορά, θεσμοθετείται η καταβολή αποζημίωσης στους ασκούμενους σπουδαστές και παρέχεται ασφαλιστική κάλυψή τους έναντι επαγγελματικού κινδύνου, κατά τη διάρκεια της άσκησής τους. Τέλος, η πρακτική άσκηση είναι εποπτευόμενη από το εκπαιδευτικό προσωπικό των Τ.Ε.Ι. και διεξάγεται με βάση το περίγραμμα προγράμματος πρακτικής άσκησης για κάθε ειδικότητα. Ως εκ τούτου, ο προσανατολισμός της Τριτοβάθμιας Τεχνολογικής Εκπαίδευσης δίνει ξεχωριστή σημασία στην πρακτική άσκηση των φοιτητών της συμβάλλοντας άμεσα στην σύνδεση τους με την παραγωγή. Συγκεκριμένα η πρακτική άσκηση:
- Είναι υποχρεωτική.
- Έχει εξάμηνη διάρκεια (ημερολογιακό εξάμηνο).
- Διεξάγεται το τελευταίο εξάμηνο των σπουδών.
- Είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την λήψη του πτυχίου.
Κύριος σκοπός της πρακτικής άσκησης είναι η ενημέρωση των ασκούμενων για τη διάρθρωση και λειτουργία των μονάδων παραγωγής, η ανάπτυξη δηλαδή αμφίδρομων σχέσεων με την αγορά εργασίας. Είναι χρήσιμη και απαραίτητη η συσχέτιση των θεωρητικών και εργαστηριακών γνώσεων που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών με την παραγωγική διαδικασία στους χώρους εργασίας κατά τέτοιο τρόπο, ώστε με την αποφοίτησή τους οι ασκούμενοι φοιτητές να έχουν αποκτήσει και σε πρακτικό πλέον επίπεδο τα πολύτιμα εκείνα εφόδια, που θα ολοκληρώσουν τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της κάθε Σχολής.
Ε.Π. ΕΚΔιΒιΜ. – ΕΣΠΑ, Πράξη «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών ΑΤΕΙΘ»
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2007-13», (Ε.Π. ΕΚΔιΒιΜ) αποτελεί ένα από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ), μέσω του οποίου χρηματοδοτούνται δράσεις για την εκπαίδευση σε όλες τις βαθμίδες του εκπαιδευτικού συστήματος, τη σύνδεση εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, τη δια βίου μάθηση και την έρευνα. Οι πόροι του Επιχειρησιακού Προγράμματος (Ε.Π.) προέρχονται κατά το υψηλότερο ποσοστό από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) και από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Για όλα τα Τμήματα των ΤΕΙ η Πρακτική Άσκηση είναι μέρος του Προγράμματος Σπουδών με σαφές θεσμικό πλαίσιο οργάνωσης και κομβικό σημείο ενίσχυσης του τεχνολογικού τους χαρακτήρα. Διαμέσου της εφαρμογής των επιχειρησιακών προγραμμάτων ΕΠΕΑΕΚ Ι & ΙΙ, ο θεσμός της Πρακτικής Άσκησης στην Ανώτατη Εκπαίδευση ενισχύθηκε, και αναπτύχθηκαν δράσεις ενθάρρυνσης της επιχειρηματικότητας των τελειόφοιτων.
Βασικός στόχος λοιπόν της υλοποίησης νέων προγραμμάτων Πρακτικής Άσκησης στα πλαίσια του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2007-2013» είναι η ποιοτική αναβάθμιση, η επέκταση και η ενίσχυση των προγραμμάτων της Πρακτικής Άσκησης, με απώτερο σκοπό την επίτευξη ουσιαστικής αμφίδρομης ανάδρασης μεταξύ Ανώτατης Εκπαίδευσης και εργασιακού χώρου στο πλαίσιο των προγραμμάτων σπουδών στις βαθμίδες και τα επίπεδα της εκπαίδευσης που έχουν έξοδο στην αγορά εργασίας. Επιδιώκεται δηλαδή όχι μόνο η τυπική, αλλά και η ουσιαστική σύνδεση της εκπαίδευσης με την παραγωγή, σε τέτοιο βαθμό ώστε η Πρακτική Άσκηση των φοιτητών να μην αποτελεί μόνο αίτημα των Ιδρυμάτων προς την αγορά εργασίας, αλλά και αίτημα της αγοράς εργασίας προς όλα τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, τόσο τα Πανεπιστήμια, όσο και τα ΤΕΙ.
Επιμέρους στόχοι της Πρακτικής Άσκησης μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση 2007-2013» είναι:
- Η απόκτηση μιας πρώτης εμπειρίας / προϋπηρεσίας σχετικής με το επάγγελμα ή/και η επαγγελματική ένταξη στο χώρο που πραγματοποιήθηκε η Πρακτική Άσκηση.
- Η ουσιαστικότερη αφομοίωση της επιστημονικής γνώσης μέσα από τη διαδικασία της ποιοτικότερης επαγγελματικής επιστημονικής εξάσκησης, η ανάδειξη των δεξιοτήτων των ασκουμένων φοιτητών και η ανάπτυξη επαγγελματικής συνείδησης.
- Η ομαλότερη μετάβαση των φοιτητών από το χώρο της προετοιμασίας τους στο χώρο της παραγωγής, των επιχειρήσεων και των οργανισμών.
- Η εξοικείωση των φοιτητών της Ανώτατης Εκπαίδευσης με το εργασιακό περιβάλλον και τις απαιτήσεις του επαγγελματικού χώρου, καθώς και με τις εργασιακές σχέσεις και το ύψος των απολαβών, όπως αυτές διαμορφώνονται στην ελληνική πραγματικότητα.
- Η καλλιέργεια ευνοϊκών συνθηκών για τη δημιουργική συνάντηση διαφορετικών επιστημονικών κλάδων και η ενθάρρυνση της αυτενέργειας και της επαγγελματικής επινοητικότητας των ασκουμένων.
- Η δημιουργία ενός δίαυλου αμφίδρομης μεταβίβασης πληροφοριών μεταξύ Ιδρυμάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης και παραγωγικών φορέων, ώστε να διευκολύνεται η μεταξύ τους συνεργασία.
- Η ενσωμάτωση των νέων τάσεων και αναγκών της αγοράς εργασίας και της ζήτησης για συγκεκριμένες ειδικότητες και δεξιότητες των αποφοίτων στα προγράμματα σπουδών που προσφέρονται από τα Ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας.
Το Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης (ΑΤΕΙ/Θ) συμμετέχει στο παραπάνω Επιχειρησιακό Πρόγραμμα με την Πράξη «Πρακτική Άσκηση Φοιτητών ΑΤΕΙ/Θ» (με κωδικό MIS 299969) και περιλαμβάνει είκοσι δύο (22) τμήματα του ΑΤΕΙ/Θ. Έχει δύο Υποέργα με χρονική διάρκεια υλοποίησης από 1-9-2010 έως 31-12-2012 και συνολικό προϋπολογισμό 4.840.118,95€. Ιδρυματικά Υπεύθυνος της πράξης από το Μάρτιο 2011 είναι ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων, κ. Πέτρος Σαμαράς.
Η πρακτική άσκηση έχει εξάμηνη (6) διάρκεια και πραγματοποιείται σε δύο κύκλους-περιόδους: (α) 1 Οκτωβρίου – 31 Μαρτίου, (β) 1 Απριλίου – 30 Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, εάν διατρέχουν ιδιαίτεροι λόγοι και με απόφαση της επιτροπής πρακτικής άσκησης, μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε διαφορετικές ημερομηνίες, αλλά πάντα με εξάμηνη (6) διάρκεια. Εξαιρούνται από την παραπάνω δέσμευση τα εποχικά επαγγέλματα (π.χ. Τμήμα Τουριστικών Επιχειρήσεων ΑΤΕΙ/Θ).